CHỈ THIÊN
Cúc Asteraceae (Compositae)
Tên khác:
Cỏ lưỡi mèo, địa đảm đầu, đại đảm thảo, bồ công anh, khổ địa đảm
Tên khoa học:
Elephantopus scaber L
Mô tả:
Chỉ thiên là một loại cỏ cứng, cao 20-40cm. thân mang nhi u cành ngay từ gốc; gần như không có lá, cành nhỏ mọc lan ra mặt đất, có lông. Lá góc mọc vòng hoa thị ở sát đất; phiến lá dài 6-12cm, rộng 3-5cm, phía dưới hẹp lại thành cuống rộng và ôm vào thân, mặt trên và dưới đều có lông cứng màu trắng nhạt, lá mọc ở thân, hẹp và nhỏ, tất cả các lá đều có răng cưa ở mép. Cụm hoa hình đầu gồm 4 hoa màu tím nhạt mọc dạng ra, thành nhánh dài 5-10cm, tận cùng bởi một xim đơn. Quả hình thoi có 10 cạnh lồi. chùm lông sợi cứng, xếp thành một hàng đều, phình rộng ở phía dưới
Thông tin thêm:
Cây chỉ thiên rất phổ biến ở Việt nam, từ Nam đến Bắc. thường mọc hoang ở ven đường cái hay ở những bãi cỏ khô. Còn mọc ở nhi u nước châu Á-mi n nam Trung quốc, Malaixia, Philipin, Ấn độ, Indonexia, Miến điện, Thái lan. Thường người ta hái toàn cây vào lúc đang có hoa. Hái v thái nhỏ, so vàng cho hơi khô mà dùng. Có khi người ta chỉ hái v phơi khô dùng dần
Thành phần hóa học:
Ít thấy tài liệu nghiên cứu. từ rễ chỉ thiên, người ta đã chiết được một tinh thể không màu có tinh chất glucozit. Không có ancaloit. Hoạt chất chưa rõ
Cách dùng:
Mụn nhọt, mẩn ngứa Chỉ thiên mới được dùng trong phạm vi nhân dân. Theo đông y: chỉ thiên có vị đắng, tính lạnh không có độc. có tác dụng giảm sốt, giải độc, dùng uống hay giã nát đắp lên mụn nhọt. Thường dùng chữa những triệu chứng nhiệt như đổ máu cam, nôn ra máu, tiểu tiện khó khăn, sốt. Liều dùng trung bình: ngày uống 50g tươi aso vàng sắc với 3 bát nước (600ml), cô đặc còn 200ml, chia làm nhiều lần uống trong ngày. Dùng ngoài thì giã nát đắp lên mụ nhọt, không kể liều lượng. Những bệnh có tính chất lạnh (hàn) không dùng được. Một số người vì nhầm đây là cây bồ công anh cho nên dùng như bồ công anh để chữa mụn nhọt, giã đắp hoặc sắc uống. cần chú ý nghiên cứu Chú thích: Gần giống cây chỉ thiên, có cây Alephantopus spicatus Aubl cùng họ, không có tên, thường mọc hoang ở hè một số đường phố của Hà nội. cây này cao 20-60cm, cứng hơi có lông hay nhẵn. Lá mọc so le phía gốc cũng mọc thành hoa thị. Phiến lá dài 9-14cm. cụm hoa mọc thành bông gồm nhi u cụm hoa hình đầu, mỗi cụm hoa hình đầu có từ 2-6 hoa nhỏ màu trắng. Không thấy nhân dân sử dụng.
Tác dụng:
Đơn thuốc: