GĂNG TU HÚ
Cà phê Rubiaceae
Tên khác:
găng trâu. Mây nghiêng pa (Lào)
Tên khoa học:
Randia dumetorum
Mô tả:
Cây nhỏ rất nhiều cành, trên cành rất nhiều gai dài 5-15mm, và to mọc ngược hay ngang đối với cành. Lá cứng hình bầu dục ở đầu, dài 2,5-7cm, rộng 1,5-3cm. hoa màu vàng nhạt hay trắng nhạt, thường mọc đơn độc, không cuống. Quả mọng màu vàng nhạt, hình cầu hay hình trứng, đường kính 2,5-5cm, nhẵn, trên đầu có lá dài tồn tại. Trong chứa rất nhiều hạt màu đen lẫn trong cơm nằm đầy trong quả. Mùa hoa: tháng 3 và tháng 9. Mùa quả tháng 3 và tháng 11
Thông tin thêm:
Cây mọc hoang và hay được trồng làm hàng rào ở khắp các tỉnh vì nhiều gai. Còn thấy mọc ở các nước châu Á và miền đông châu Phi nhiệt đới. Thường người ta chỉ hái quả vào thu đông dùng tươi hay phơi khô dùng dần. Không có chế biến gì khác.
Thành phần hóa học:
Trong quả có chứa chất saponin tritecpenic và một số axit hữu cơ, Saponin này có tác dụng làm chết cá và làm say giun đất. Trong vỏ thân và rễ có tannin và một ít saponin
Cách dùng:
Mụn nhọt, mẩn ngứa Ở nước ta thấy ít dùng cây này làm thuốc. Thường người ta chỉ dùng quả giặt quần áo thay xà phòng đối với những hàng tơ lụa không chịu được xà phòng và không bị ảnh hưởng của chất màu của nước sắc hay nước ngâm của quả găng. Một số nơi dùng để duốc cá. Tại các nước khác (Ấn Độ) người ta dùng quả khô làm thuốc gây nôn với liều 2,5g (sấy khô tán nhỏ) và chữa lỵ với liều 1-2g. Vỏ thân và vỏ cành dùng sắc chữa ỉa chảy, đau bụng, đi lỵ.
Tác dụng:
Đơn thuốc:
Chữa mụn nhọt, lở loét: Quả găng bổ đôi, bỏ hột, cho vôi vào, lấy đất sét bọc ngoài, đốt tồn tính. Bỏ đất, tán quả thành bột rắc quanh nơi loét (kinh nghiệm nhân dân).